Op 7 mei 2014 gaat Zuid-Afrika voor de vijfde keer naar de stembus. Dat is iets meer dan 20 jaar na de eerste vrije verkiezingen van 1994, tevens de val van de Apartheid. Tijd voor een feitenrijtje.

1) Op 7 mei 2014 kiest Zuid-Afrika een nieuwe National Assembly ("Tweede Kamer") en negen nieuwe provinciale overheden. Kiezers stemmen voor een partij, niet voor individuele kandidaten. De partijen besluiten wie van hun leden er in het parlement komt.

2) De National Assembly kiest de president. Dat is in principe de leider van de grootste partij, mits hij/zij al twee presidentstermijnen (van elk vijf jaar) achter de rug heeft.

3) Het ANC regeert in Zuid-Afrika middels een tripartite alliantie met de communistische partij en het Zuid-Afrikaanse vakbondscongres COSATU. Beide 'partners' nemen niet zelfstandig deel aan verkiezingen, maar proberen hun leden op de ANC-kandidatenlijst te krijgen.

4) In 1994 brachten bijna 20 miljoen Zuid-Afrikanen hun stem uit. Tijdens de verkiezingen van 1989 waren dat er maar 5,1 miljoen (blanken, kleurlingen, Indiërs). 

5) De belangrijkste Zuid-Afrikaanse partijen die op 7 mei 2014 strijden om de politieke meerderheid zijn het ANC (onder leiding van Jacob Zuma), de Democratic Alliance (de grootste oppositiepartij, onder leider van Helen Zille), Congress of the People (afsplitsing van het ANC / Mosiuoa Lekota), Inkatha Freedom Party (onder leiding van Mangosuthu Buthelezi), Agang SA (nieuwe partij, onder leider van Mamphele Ramphela) en de Economic Freedom Fighters (nieuwe partij, onder leiding van Julius Malema)

6) De andere nieuwe politieke partijen die mee doen aan de Zuid-Afrikaanse verkiezingen: South Africa First (SAF), Workers and Socialist Party (WASP / opgericht door de leiders van de bloedige Marikana-staking), United Congress (afsplitsing van COPE), en de National Freedom Party.

7) In Zuid-Afrika moet je je als stemgerechtigde registreren om te mogen kiezen. In november 2013 stond het aantal geregistreerde kiezers op 23,1 miljoen (12,7 miljoen vrouwen en 10,3 miljoen mannen).

8) Zo'n 1,5 miljoen Zuid-Afrikanen tussen de 18 en 19 mogen dit jaar stemmen. Van deze groep staan er slechts 185.000 geregistreerd. Datzelfde geldt voor minder dan de helft van de mensen tussen de 20-29 (Zuid-Afrika's bureau voor de statistiek STATSA)

9) Het aantal stemlokalen wordt geschat op 22.300

10) De eerste vrije verkiezingen in Zuid-Afrika vonden plaats op 27 april 1994. Deze dag werd omgedoopt tot Vrijheidsdag.

Deze blog is ook te lezen op mijn website
>> Volg mij op Facebook en Twitter! <<

Nu 2014 in volle gang is, is het tijd voor een terugblik op 2013. Het was een zonder meer een topjaar. Ten eerste begon ik als buitenlands correspondent (met standplaats Kaapstad) voor De Persdienst in Nederland, en voor de Tijd in België.
Daarnaast produceerde ik als hoofdonderzoeker voor de internationale organisatie Global Integrity een diepgaand onderzoeksrapport (2014 Africa Integrity Indicators Report) naar de mate van integriteit in Zuid-Afrika (maatschappij, persvrijheid, mensenrechten, politiek, sociale voorzieningen zoals gezondheidszorg en onderwijs, het juridische systeem, etc), en won ik tijdens een internationale competitie de zilveren prijs voor een achtergrondverhaal over de politieke instabiliteit en mensenrechten-schendingen in Madagascar.

Ook wat betreft nieuws 2013 voor deze Afrika-journalist een topjaar, met tal van hoogtepunten. 
Mijn interview met Mamphela Ramphele was daar één van. Deze ijzersterke vrouw had nét haar politieke partij opgericht, als antwoord op het ANC van Jacob Zuma. Inmiddels heeft Ramphele bekend gemaakt dat haar partij Agang gaat fuseren met Zuid-Afrika's grootste oppositiepartij, de Democratic Alliance (DA). Ook heeft ze het aanbod geaccepteerd om het presidentschap op zich te nemen wanneer de Democratic Alliance de nationale verkiezingen van dit jaar wint. Wanneer de Zuid-Afrikaanse presidentsverkiezingen van 2014 precies plaatsvinden is nog niet bekend (het zal ergens tussen april in juli zijn). Dat wordt later gemeld gemaakt.

Kort na mijn interview met Mamphela Ramphele mocht ik de intens interessante Denis Goldberg interviewen. Denis, inmiddels dik in de tachtig, was de enige blanke die in 1963/1964 terecht stond tijdens de Rivonia-rechtszaak. Samen met negen anderen, waaronder Nelson Mandela, werd Goldberg aangeklaagd en schuldig bevonden aan hoogverraad en terrorisme. Hiervoor kreeg hij levenslang, net als Nelson Mandela. Omdat hij blank was, moest hij zijn straf in Pretoria uitzitten en niet op Robbeneiland. 

Twee uur lang sprak hij bij hem thuis over zijn vriendschap met Nelson Mandela, zijn verleden als explosieven-expert bij de militaire tak van het ANC, zijn tijd in de gevangenis, de periode erna, de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika, de val van de apartheid in 1994, en de huidige politieke situatie.

Annie Lennox was de derde interessante persoonlijkheid waarmee ik mocht spreken. Het onderwerp: Seksueel en huiselijk geweld tegen vrouwen en meisjes in Zuid-Afrika. Lennox maakt zich al jaren hard hiertegen. Ze is getrouwd met een HIV-arts, de oprichter van Mothers2Mothers, en is hierdoor goed op de hoogte van de problemen waarmee Zuid-Afrikaanse vrouwen en meisjes worstelen. 
 
Last but not least: Het overlijden van Nelson Mandela in december 2013 zal mij als Zuid-Afrika correspondent altijd bij blijven. 
 
En brengt 2014? De Zuid-Afrikaanse presidentsverkiezingen en de twintigste verjaardag van de val van de apartheid (en dus de eerste vrije verkiezingen van 27 april 1994) staan in ieder geval vast. En daarnaast? Geen idee, maar zoals ze hier vaak zeggen: “There is no dull day in Africa”. Ik maak me wat betreft nieuws dan ook geen zorgen.